ارائه مطالب کاربردی ومشاوره حقوقی

حکم اعسار حکمی است که دادگاه به موجب آن، شخص را معسر (ناتوان از پرداخت دین) اعلام می‌کند.

معسر کسی است که به دلیل عدم دسترسی به مال خود یا کافی نبودن دارایی، قدرت پرداخت دیون (بدهی‌ها) یا هزینه دادرسی خود را نداشته باشد.

اعسار به دو دسته مطلق و موقت تقسیم می‌شود:

• اعسار مطلق: در این حالت، شخص به هیچ وجه توانایی پرداخت دین خود را ندارد، حتی اگر تمام اموالش را بفروشد.
• اعسار موقت: در این حالت، شخص در حال حاضر توانایی پرداخت دین خود را ندارد، اما ممکن است در آینده توانایی آن را پیدا کند.

برای صدور حکم اعسار، باید به دادگاه دادخواست اعسار ارائه شود. در این دادخواست، باید مشخصات خواهان و خوانده، مبلغ دین، و دلایل اعسار ذکر شود.

دادگاه پس از بررسی مدارک و دلایل ارائه شده توسط خواهان، حکم خود را صادر می‌کند.

آثار صدور حکم اعسار به شرح زیر است:

• معافیت از پرداخت هزینه دادرسی: در صورتی که خواهان دعوا معسر باشد، از پرداخت هزینه دادرسی معاف می‌شود.
• تقسیط دین: در برخی موارد، دادگاه با توجه به شرایط مالی معسر، دین او را تقسیط می‌کند.
• ضمان عاقله: در برخی از موارد، عاقله (خویشاوندان نسبی پدری) معسر ضامن پرداخت دین او می‌شوند.

نکات مهم در مورد حکم اعسار:

• حکم اعسار فقط در مورد دین خاص و مشخصی صادر می‌شود و شامل سایر دیون نمی‌شود.
• حکم اعسار دائمی نیست و ممکن است در آینده با توجه به تغییر شرایط مالی شخص، لغو شود.
• ارائه اسناد و مدارک مثبته برای اثبات اعسار ضروری است.

فسخ و انفساخ دو اصطلاح حقوقی هستند که به انحلال عقد اشاره دارند، اما تفاوت‌های ظریفی بین آنها وجود دارد.

فسخ به معنای اراده یک طرفه یکی از طرفین عقد برای برهم زدن آن است. در حالی که انفساخ به معنای انحلال عقد به طور قهری و بدون نیاز به اراده طرفین است.

به عبارت دیگر، در فسخ، یکی از طرفین با اعلام اراده خود، عقد را منحل می‌کند. اما در انفساخ، عقد به طور خودکار و بدون نیاز به اراده طرفین، به دلیل وجود یک شرط یا به موجب حکم قانون، منحل می‌شود.

موارد فسخ در قانون مدنی ایران به شرح زیر است:

• وجود شرط فسخ: طرفین می‌توانند در ضمن عقد شرط کنند که هرگاه یکی از آنها فلان کار را انجام دهد یا انجام ندهد، حق فسخ برای طرف دیگر ایجاد شود.
• خيار فسخ قانونی: قانون برای برخی از عقود، به طور ذاتی، حق فسخ برای یکی از طرفین یا هر دو طرف قائل شده است. به عنوان مثال، در عقد هبه، بایع حق دارد تا زمانی که هبه را به قبض و تصرف متهب نداده است، آن را فسخ کند.
• ايرادات عقد: در برخی موارد، عقد به دلیل وجود ایراد، قابل فسخ است. به عنوان مثال، اگر در عقد بیع، ثمن معلوم نباشد، بیع باطل است و قابل فسخ.

موارد انفساخ در قانون مدنی ایران به شرح زیر است:

• تلف شدن مبيع قبل از قبض: اگر مبيع قبل از قبض از بین برود، عقد به طور خودکار منفسخ می‌شود.
• فوت یا حجر یکی از متعاقدین: در برخی از عقود، فوت یا حجر یکی از متعاقدین موجب انفساخ عقد می‌شود. به عنوان مثال، عقد وكالت با فوت موكل یا وكيل منفسخ می‌شود.
• انقضای مدت: در عقود لازم موقت، با انقضای مدت، عقد به طور خودکار منفسخ می‌شود.

آثار فسخ و انفساخ نیز با یکدیگر متفاوت است.

• اثر فسخ: فسخ فقط از زمان اعلام آن به طرف مقابل اثر می‌گذارد. در حالی که انفساخ از زمان وقوع سبب آن اثر می‌گذارد.
• استرداد عوض: در فسخ، هر یک از طرفین می‌تواند عوضی که به طرف دیگر داده است را استرداد کند. در حالی که در انفساخ، فقط عوضی که قابل استرداد باشد، قابل استرداد است.